ماساژ برای کودکان اتیسم_گفتاردرمانی اتیسم شیراز

[12/27/2021, 6:39 PM] maryam abdollahi: اتیسم و ماساژ درمانی
به کوشش: میشل رجینا-ویتلی
ترجمه: سوسن اسفندیاری

یکی از روشهای تازه و مورد قبول در درمان کودکان و بزرگسالان اتیسم ماساژدرمانی است که می تواند سازگار، اطمینان بخش باشد و یکپارچگی حسی ایجاد کند.  این روش هم اکنون توسط درمانگرها انجام می شود و به والدین آموزش داده می شود.
اتیسم ( سندروم Kanner ) یکی از  نارسایی های  اختلالات فراگیر رشد(PDD) می باشد. اتیسم با علائمی همچون فقدان ارتباط، رد کردن آغوش توسط نوزاد و نبود همکاری و ارتباط با محیط اطراف شناخته می شود. کودکان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال درجات گسترده ای از  مقاومت در برابر لمس شدن را از خود بروز می دهند. فردی که در برابر لمس شدن مقاومت می کند، رفتارهای پرخاشگرانه ای از خود بروز می دهد گاهی حتی ممکن است از خوردن برخی غذاها به دلیل داشتن بافت ویژه شان سر باز زند که این علایم نشان از کارکرد نادرست حس لامسه دارد.
از دیدگاه تئوری وقتی سیستم لامسه به طور صحیح رشد نیافته و نادرست عمل می کند، سیگنالهای غیرنرمال به کورتکس مغز فرستاده می شود که این سیگنالها با سایر فرایندهای مغز تداخل پیدا می کند. این تحریکات نابه جا در مغز سبب بروز مشکلات برای فرد در کنترل رفتارها و تمرکز می گردد که باعث به وجود آمدن پاسخ های احساسی منفی در برابر لمس شدن می گردد.
تماسهای سطحی و سبک سبب به وجود آمدن مشکلات بالا می شود بنابراین در درمان این اختلال، تکنیک های ماساژ عمیق همراه با ماساژهای فشاری باید در دستور کار قرارگیرد. نشانه های نارسایی اتیسم شامل فقر مهارتهای کلامی، گیجی، بیش فعالی، و ناتوانی در پذیرش تغییرات محیطی است موجب ناامیدی، عصبانیت و کناره گیری فرد مبتلا به اتیسم می گردد.
من به مدت 33 سال با کودکان درگیر با اتیسم و سایر اختلالات رشد کار کرده ام که بسیاری از آنها هم اکنون بزرگسال هستند. در 11 سال اخیر به ویژه به عنوان ماساژتراپیست کارم را ادامه داده امو در این راه بسیاری از افراد اتیستیک را معالجه نموده و یا در حال معالجه آنها  هستم. بهترین توصیه ای که در کار با بیماران اتیسم و درمان آنها به وسیله ماساژ می توان داشته باشم این است:"صبور باشید". شما نمی توانید انتظار داشته باشد که مسائل در یک شب تغییر کنند اما با گذشت زمان تغییرات و پیشرفتها در بالا بردن سطح کیفی زندگی روزانه با ماساژدرمانی مهیا خواهد بود.
توصیه های مهم در معالجه
نجوا: اولین تکنیکی که من سالها قبل به آن دست یافتم "تئوری نجوا" است. مفهوم آن بسیار ساده است: وقتی شما صدای خود را در حد نجوا کردن پایین می آورید، موجب می شود بیمار سایر کارهایش را متوقف کند تا بتواند صدای شما را بشنود. این رفتارها شامل رفتارهای خود برانگیختگی، رفتارها و اصوات تکراری یا رفتارهای  پرخاشگرانه است. بسیاری از والدین یا مراقبین تصور می کنند در صورت عدم پاسخگویی به درخواست و اطاعت در بار اول باید صدایشان را بالا ببرند. من دقیقا واکنش عکس را استفاده می کنم. صدایم را پایین می آورم و نتیجه بهتری می گیرم. کیس برای شنیدن نزدیکتر می شود و مدت زمان بیشتری در جلسه می ماند.

اگر مراقبین توصیه بر کم یا محدود کردن تماسهایی که باعث پرخاش می شود دارند، ماساژتراپیست ها یک راهکار عالی برای رسیدن به هدف دارند. این تجربه شخصی من است که شروع با لمس عمیق ( در مقابل لمس های سبک) اولین قدم در پذیرش ماساژ است. برای کودک موزیک مورد علاقه اش و فضای ساکت فراهم کنید. تا زمانی که کودک اجازه می دهد دست خود را در بالاترین نقطه پشتش یا پشت سرش قرار دهید. اگر مقاوتی مشاهده نشد دست خود را حرکت دهید. چند ثانیه منتظر بمانید و اگر کودک مقاومتی نکرد پشت یا سرش را عمیق تر ماساژ دهید. اگر مقاومت کرد، دستانتان را بردارید، چند ثانیه منتظر بمانید و دستان خود را به حالت اصلی برگردانید. اگرچه برخی کودکان در برابر لمس کردن دستانشان مقاومت می کنند، راهکار دیگر استفاده از دستان خود کودک برای ماساژ دادن دستها و بازویش است در صورتیکه کودک آن را درک می کند. حتما با صدای آهسته برای کودک توضیح دهید که دارید چه کاری انجام می دهید. جلسه اول را کوتاه برگزار کنید تا کودک به تماس خو بگیرد.
[12/27/2021, 6:41 PM] maryam abdollahi: برای کاهش گیجی و بیش فعالی اولین کار آرام کردن(relaxation effect) کودک است. ماساژ  کل بدن و کار کردن با شخص اتیستیک  کار غیر جذابی است اما شما باید آنقدر این کار را انجام دهید تا کودک اجازه این کار را به شما بدهد. اگر کودک دارای سطح درک بالایی است شما می توانید با مخلوط کردن تمرین های شدید-آرام- شدید(tense-relax-tense exercises) در تمرینات روزمره به او مهارتهای ریلکسیشن را بیاموزید. مشارکت دادن فرد در  تمرینات تنفسی نیز می تواند برای چنین کیس هایی در تسهیل معالجه سودمند باشد. در حین ماساژ حتماً از فرد به دلیل همکاری کردن در تمرینات به طور لفظی قدردانی کنید.
بسیاری از کودکان اتیستیک درگیر hyper tonicity انگشتان و ماهیچه های پا هستند. گونه ای تمایل برای راه رفتن روی نوک انگشتان پا که ظاهر نامناسبی دارد.  مالش عمقی انگشتان و کف پا در این مورد سودمند است.  اما این ماساژ عمقی را با درشت نی و قسمت قدامی(!!!) انجام ندهید. معمولا پس از این ماساژ پا ریلکس شده و فرد  پس از ماساز بلافاصله به طور طبیعی راه می رود. برای ماساژ عمقی ماهیچه های کف پا در سه لایه وقت بگذارید. فراموش نکنید ماساژ عمقی برای افراد مبتلا به اتیسم قابل قبول تر است. 
به این دلیل که تخریب سیستم ایمنی در افراد اتیستیک شایع است، آنها به میزان زیادی در معرض ابتلا به آلرژی و حساسیت های غذایی هستند. شایع ترین مواد غذایی حساسیت زا برای این افراد، دانه ها(غلات)، لبنیات، توت فرنگی و مرکبات است. حساسیت غذایی ممکن است سبب بروز رفتارها و مشکلات فیزیکی بی شماری مانند سردرد، شب ادراری،  گریه های بیش از حد، بیش فعالی، رفتارهای پرخاشگرانه و غیره گردد.  به این دلیل حتماً باید  در چگونگی تأثیر مواد غذایی بر  هر فرد دقت شود. 
فرد مورد مطالعه1: کیس "الف" مرد 21 ساله ای بود که پس از سالها زندگی با والدین در یک خانه گروهی ساکن شده بود. مشکلات او شامل عقب ماندگی ذهنی، اتیسم و  فلج مغزی به هنگام تولد بود. والدینش بیان می کردند که او هیچگاه اجازه زیاد لمس شدن  مانند در آغوش کشیده شدن یا لمس برای معاینات پزشکی نمی داد. مهارت های کلامی او در حد کمینه و شامل آوا بود  به هنگامی که از او سؤالی پرسیده می شد. شستشوی او یکی از مشکلات بزرگ بود چون به مراقبینش اجازه لمس موها  و بدنش را نمی داد.  او حتی به کارکنان اجازه نوازش به عنوان تشویق کار خوبش را نمی داد و دستش را پس می کشید و محل را ترک می کرد.
تیم معالجه تصمیم گرفت که یک شیوه دو رویه برای این کار در نظر گرفته شود.  کاستن حالت تدافعی و افزایش مهارت های کلامی. راهکار ساده است: او را وادار کردم موزیک مورد علاقه اش را بنوازد و در این حال من شانه او را لمس می کردم. در طول این آزمایش مدت زمان لمس شدن ثبت شد. در آغاز این مدت بین 3 تا 5 ثانیه بود که پس از ده مرتبه این مدت به 30 تا 45 ثانیه رسید.
نزدیک به 6 ماه بعد این کیس به طور میانگین 32 تا 35 دقیقه ماساژ عمیق  پشت و بازوها را دو بار در هفته می پذیرفت. مراقبین او گزارش دادند که حمام رفتن و مهارتهای زندگی مانند پوشیدن لباس در او پیشرفت کرده . مهارتهای کلامی او نیز افزایش یافت به طوریکه نام قسمتهای مختلف بدن را یاد گرفته بود و هنگامی که من زمزمه کردم که الان موقع چه کاریست؟ او پاسخ داد وقت ماساژ با لوسیون.
فرد مورد مطالعه2: کیس "ب" پسر بچه 9 ساله ای با اختلال اتیسم بود که همراه با والدینش و با کمکهای حمایتگرانه مراقبش زندگی می کرد. مشکل او بیش فعالی و شرکت نکردن او در ارتباط با خواهر و برادرش بود. مشکل لمس شدن را در حد متوسط داشت. این پسر برای اجتناب از انجام کارهایی که ازو درخواست  می شد از محل فرار می کرد.
در جلسه اول  تلاش زیادی برای آوردن او به تخت ماساژ انجام شد. مراقب او برای آوردن او به اتاق مدتی در محل دنبال او دوید و برای آوردن او به اتاق دستان او را در دست گرفت. در ابتدا مراقب فکر می کرد که در صورتی که او را تا اتاق راهنمایی کند و مرا به او معرفی کند او اجازه لمس شدن خواهد داد. اما متأسفانه این باعث برانگیختگی بیشتر کودک شد و جلسه بدون حضور مراقب انجام شد. این کیس در جلسه اول کمتر از 5 دقیقه اجازه لمس شدن داد اما پس از 3 ماه جلسات هفتگی او به محض درخواست فورا به طبقه بالا می آمد و کفش ها، جوراب و پیراهنش را در می آورد و به مدت 30 دقیقه ماساژ می گرفت. شایان ذکر است که یادآوریهای مراقب او مانند "مایکل امروز برای ماساژ آمده است" برای تشویق او به همکاری سودمند بود. والدین او از پیشرفت او در جلسات ماساژ خوشنود بودند. همانطور که پیشتر گفته شد تغییر در عادات فرد اتیستیک و بنیان نهادن یک عادت جدید بسیار مهم است.
نتیجه:
آشکار است که این افراد از ماساژ درمانی منافع زیادی را دریافت می کنند. ماساژ یک نیاز اساسی انسان برای ارتباط  است و این در حالی است که فقدان تماس و ترس از لمس شدن در افراد اتیستیک مشاهده می شود. ماساژ سبب می شود تجربیاتی در لمس شدن و لمس کردن برای آنها به وجود آید. در بیشتر کیس ها نیازی به استفاده از تکنیک های مختلف برای ماساژ نیست. آنچه مشخص است و باید بدانیم این است که آنها در کنار سایر معالجات به ماساژ هم نیاز دارند. ماساژتراپیست ها بایستی به دنبال توسعه راه های ارتباط و شناخت نیازها و راهکارهای برقراری ارتباط با افراد اتیستیک هستند. آنها باید مشتاق یافتن چنین سرویس هایی باشند. ماساژ شاید نتواند تغییرات اساسی و بنیادی در ناتوانی های فرد اتیسم ایجاد کند اما مطمئناً در ارتقای کیفیت زندگی آنها مفید خواهد بود.

گفتاردرمانگر مریم عبدالهی